Gà Liên Minh là một trong những giống gà nội địa quý hiếm nhất còn lại của Việt Nam, có nguồn gốc từ thôn Liên Minh, xã Trân Châu, huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Đây không chỉ là một giống gà có giá trị về kinh tế, mà còn mang đậm yếu tố văn hóa và di sản bản địa.

Đặc biệt, gà Liên Minh đã được công nhận là một trong 18 đặc sản nổi bật của Hải Phòng, daga79 cho biết giống được cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý, góp phần nâng tầm giá trị và thương hiệu của đặc sản đảo Cát Bà trên thị trường trong và ngoài nước.

Nguồn gốc và lịch sử giống gà Liên Minh

Cội nguồn lâu đời gắn bó với cư dân đảo

Theo lời kể của các bậc cao niên trong thôn, giống gà Liên Minh đã có mặt từ hàng trăm năm trước, được người dân nuôi dưỡng và gìn giữ như một phần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt. Trong quá khứ, loài gà này chủ yếu được nuôi để làm lễ cúng tổ tiên, dâng vua, hay tiếp khách quý.

Gà được nuôi theo phương thức tự nhiên, thả rông trên núi đá vôi, ăn rau rừng, côn trùng, và vì thế thịt rất săn chắc, thơm ngon, ngọt đậm đà – điều mà các giống gà công nghiệp ngày nay khó có thể sánh bằng.

Từ gà làng thành gà thương hiệu quốc gia

Nhờ những nỗ lực gìn giữ của chính quyền và người dân, năm 2015, gà Liên Minh Hải Phòng đã chính thức được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Năm 2018, giống gà này tiếp tục được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, một bước đi quan trọng để khẳng định đây là đặc sản quý giá không thể nhầm lẫn với bất cứ vùng miền nào khác.

Đặc điểm nhận dạng gà Liên Minh

Ngoại hình nổi bật và dễ phân biệt

Gà Liên Minh có hình dáng nhỏ nhắn, chắc khỏe. Một số đặc điểm dễ nhận biết gồm:

• Mào đơn dựng đứng, đỏ tươi, biểu hiện sự khỏe mạnh.

• Chân cao, vảy mịn, màu vàng nhạt đặc trưng.

• Lông mượt, có nhiều màu nhưng phổ biến là nâu đất, đen ánh xanh hoặc điều mật.

• Trọng lượng gà trưởng thành khoảng 1.8 – 2.2kg đối với gà mái và 2.2 – 2.8kg đối với gà trống.

Tuy kích thước không lớn, nhưng gà Liên Minh lại được ưa chuộng nhờ chất lượng thịt vượt trội, hàm lượng dinh dưỡng cao, ít mỡ, dai ngọt tự nhiên và không có mùi hôi.

Giá trị dinh dưỡng và ẩm thực

Thịt gà Liên Minh – “vàng trong làng ẩm thực Hải Phòng”

Không phải ngẫu nhiên mà gà Liên Minh lại được xếp vào danh sách 18 đặc sản Hải Phòng. Điều làm nên tên tuổi chính là hương vị thịt gà độc đáo, có thể sánh ngang với các đặc sản như gà Đông Tảo, gà Hồ, gà Mía.

Thịt gà khi luộc có mùi thơm rất riêng, lớp da mỏng nhưng giòn, thịt bên trong ngọt thanh, không bở, càng nhai càng thấy rõ độ săn chắc.

Các món ăn đặc sản từ gà Liên Minh

Một số món nổi tiếng làm từ gà Liên Minh được du khách yêu thích khi đến Cát Bà:

• Gà luộc chấm muối chanh ớt – giữ nguyên hương vị nguyên bản.

• Gà nướng than hoa – dậy mùi khói thơm tự nhiên.

• Gà hấp lá chanh – thanh mát, đậm vị truyền thống.

• Gà xào măng rừng, cháo gà thả đồi – món ăn dân dã, gợi hồn quê.

Giống gà quý hiếm cần được bảo tồn

Nguy cơ mai một do giống bị lai tạp

Do quá trình phát triển du lịch và đô thị hóa, diện tích đất nuôi thả gà bị thu hẹp. Thêm vào đó, việc lai tạp giống để tăng sản lượng đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới đặc điểm thuần chủng của gà Liên Minh.

Hiện nay, tổng số gà thuần chủng Liên Minh còn lại trong vùng chỉ khoảng vài nghìn con, cần có giải pháp bảo vệ cấp thiết nếu không muốn giống gà quý này tuyệt chủng.

Nỗ lực bảo tồn từ địa phương và nhà khoa học

Chính quyền thành phố Hải Phòng đã phối hợp với Trung tâm Giống gia cầm Trung ương và các viện nghiên cứu để:

• Lưu giữ nguồn gen gốc của gà Liên Minh.

• Hỗ trợ người dân nhân giống có kiểm soát, tránh lai tạp.

• Xây dựng mô hình chăn nuôi sinh thái, kết hợp với phát triển du lịch nông nghiệp.

• Quảng bá thương hiệu gà Liên Minh ra thị trường toàn quốc.

Tác động kinh tế và vai trò trong phát triển nông thôn

Đem lại sinh kế bền vững cho người dân vùng đảo

Nuôi gà Liên Minh không chỉ là nét văn hóa mà còn là kế sinh nhai của hàng trăm hộ dân ở xã Trân Châu, đặc biệt là thôn Liên Minh.

So với nuôi các giống gà công nghiệp, gà Liên Minh tuy sản lượng ít hơn nhưng giá bán cao gấp 3 – 5 lần, đảm bảo thu nhập ổn định, đặc biệt trong các dịp lễ Tết.

Góp phần xây dựng thương hiệu du lịch Cát Bà

Không chỉ được tiêu thụ trong nước, gà Liên Minh còn là “đặc sản hút khách” tại các nhà hàng, khu nghỉ dưỡng ở đảo Cát Bà. Du khách đến đây ngoài tắm biển, khám phá vườn quốc gia còn háo hức thưởng thức món gà Liên Minh chính hiệu.

Đây là điểm mạnh để phát triển du lịch sinh thái gắn với nông nghiệp, nâng cao giá trị nông sản vùng biển đảo.

Gà Liên Minh trong văn hóa và lễ hội dân gian

Vật phẩm cúng tế linh thiêng

Từ xưa, gà Liên Minh được người dân địa phương chọn để cúng tổ tiên, tế lễ trong các dịp như Tết Nguyên Đán, rằm, ngày hội làng, vì được xem là gà quý, sạch sẽ, linh thiêng.

Gà trống còn được dùng trong nghi lễ cầu mưa, cầu may, với quan niệm “gà gáy vang làng, phúc lộc ngập tràn”.

Biểu tượng của niềm tự hào địa phương

Gà Liên Minh đã trở thành một biểu tượng văn hóa gắn liền với bản sắc của người dân xã Trân Châu, góp phần khơi dậy tinh thần yêu quê hương, tự hào dân tộc.

Hiện nay, tại các lễ hội truyền thống, lễ hội hoa phượng đỏ Hải Phòng, người ta vẫn thường thấy hình ảnh gà Liên Minh xuất hiện trong các gian hàng trưng bày sản vật.

Thị trường tiêu thụ và tiềm năng xuất khẩu

Nhu cầu tiêu thụ cao nhưng nguồn cung hạn chế

Hiện tại, giá gà Liên Minh trên thị trường dao động từ 200.000 – 350.000 đồng/kg, cao hơn nhiều lần so với các giống gà ta thường. Tuy nhiên, sản lượng còn hạn chế do chỉ nuôi nhỏ lẻ, chưa quy hoạch bài bản.

Tiềm năng đưa gà Liên Minh ra thế giới

Với sự hỗ trợ của địa phương và sự vào cuộc của các doanh nghiệp nông nghiệp, gà Liên Minh đang có cơ hội được:

• Xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, nơi ưa chuộng các dòng gà sạch, chất lượng cao.

• Tham gia chuỗi thực phẩm hữu cơ, cung cấp cho nhà hàng cao cấp, khách sạn 5 sao.

Kết luận: Gà Liên Minh – Đặc sản di sản của người Việt

Gà Liên Minh không chỉ là một giống gà quý hiếm, mà còn là niềm tự hào của người dân đảo Cát Bà, thành phố Hải Phòng. Với giá trị ẩm thực độc đáo, nguồn gen bản địa quý, cùng tiềm năng kinh tế lớn, giống gà này xứng đáng được bảo tồn, phát triển và quảng bá rộng rãi hơn nữa.

Trong bối cảnh ngành nông nghiệp đang chuyển mình theo hướng sinh thái, hữu cơ và bản địa hóa, gà Liên Minh chính là minh chứng sống động cho sức mạnh của nông sản Việt Nam khi biết tận dụng lợi thế địa phương kết hợp với khoa học công nghệ.