Gà Đông Tảo (hay còn gọi là gà Đông Cảo) là một trong những giống gà quý hiếm bậc nhất của Việt Nam, có nguồn gốc từ xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Đây là giống gà có ngoại hình rất độc đáo với đôi chân to, thô và sần sùi, tạo nên nét đặc trưng không giống bất kỳ loài gà nào khác trên thế giới.
Gà Đông Tảo từng là loài gà tiến vua dưới thời phong kiến, thường được dùng để cúng tế, hội hè và làm lễ vật đặc biệt trong các dịp trọng đại. Daga79 cho biết việc không chỉ mang giá trị lịch sử – văn hóa lâu đời, gà Đông Tảo còn là giống gà đặc hữu được liệt vào danh sách bảo tồn nguồn gen quý hiếm tại Việt Nam.
Nguồn gốc và lịch sử hình thành giống gà Đông Tảo
Gà Đông Tảo có lịch sử lâu đời hàng trăm năm, gắn liền với tên tuổi làng Đông Tảo. Tương truyền, giống gà này được nhân giống và nuôi dưỡng bởi những dòng họ lớn trong vùng để dùng trong các nghi lễ cung đình hoặc dâng tiến vua chúa.
Lịch sử ghi nhận:
-
Từ xa xưa, gà Đông Tảo chỉ được nuôi bởi các hộ dân có điều kiện kinh tế, bởi việc nuôi dưỡng giống gà này tốn nhiều công sức và chi phí.
-
Trong các lễ hội đình làng, gà Đông Tảo được dùng để cúng tế thần linh như một vật phẩm thể hiện sự thành kính.
-
Thời kỳ Pháp thuộc và sau đó là thời kỳ chiến tranh, số lượng gà Đông Tảo sụt giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, nhờ nỗ lực bảo tồn của người dân Đông Tảo, giống gà quý này đã được phục hồi và phát triển trở lại.
Đặc điểm ngoại hình độc đáo của gà Đông Tảo
Gà Đông Tảo nổi bật với ngoại hình kỳ lạ và dị biệt, thể hiện rõ sự khác biệt so với các giống gà thông thường:
Đôi chân “khổng lồ”
-
Cặp chân lớn, xù xì, da dày, vảy không đều, trông như “chân voi”.
-
Khi trưởng thành, chu vi chân có thể lên tới 15–18 cm.
-
Đôi chân to không chỉ là dấu hiệu nhận biết mà còn là tiêu chí đánh giá phẩm chất gà trong các cuộc thi gà đẹp.
Trọng lượng lớn
-
Gà trống trưởng thành có thể nặng trên 4,5 kg.
-
Gà mái trưởng thành có thể đạt trên 3,5 kg.
Thân hình bệ vệ, đầu to
-
Gà Đông Tảo có cổ to, mình dài, ngực nở, dáng đứng oai vệ.
-
Mào gà trống đỏ tươi, dày, rủ sang một bên.
-
Lông mượt, màu phổ biến là tía, đỏ thẫm, nâu sẫm.
Tính cách hiền lành
-
Gà trống thường khá hiền, ít đánh nhau, phù hợp với việc nuôi trong khu vực dân cư.
-
Tuy nhiên, chúng vẫn giữ bản năng sinh tồn mạnh mẽ, thể hiện rõ nét trong mùa giao phối.
Giá trị kinh tế và dinh dưỡng vượt trội
Gà Đông Tảo không chỉ nổi bật về ngoại hình mà còn mang giá trị kinh tế rất cao nhờ vào chất lượng thịt thơm ngon, săn chắc và giá bán cao trên thị trường.
Giá trị kinh tế
-
Gà trưởng thành bán ra thị trường có thể đạt giá từ 1,5 – 5 triệu đồng/con (thậm chí hơn với gà đẹp, chân to).
-
Những cặp gà Đông Tảo giống tuyển chọn có thể bán được với giá từ 10 đến 20 triệu đồng/cặp.
-
Trứng gà giống có giá từ 100.000 – 150.000 đồng/quả.
Chất lượng thịt đặc biệt
-
Thịt gà Đông Tảo săn chắc, ít mỡ, ngọt tự nhiên, thơm đậm đà và không bị bở như các loại gà công nghiệp.
-
Phần da chân dày nhưng khi chế biến đúng cách sẽ mang lại vị giòn sần sật rất đặc trưng.
Thực đơn cao cấp
-
Gà Đông Tảo thường xuất hiện trong những bữa tiệc cao cấp, nhà hàng sang trọng.
-
Một số món ăn nổi bật: gà hầm thuốc bắc, gà nướng mật ong, gà hấp lá chanh, chân gà nướng ngũ vị…
Kỹ thuật nuôi gà Đông Tảo hiệu quả
Việc nuôi gà Đông Tảo đòi hỏi kiến thức chuyên môn và sự chăm sóc tỉ mỉ. Sau đây là những lưu ý quan trọng:
Chuồng trại
-
Xây chuồng rộng rãi, thoáng mát, tránh ẩm thấp.
-
Mỗi con cần không gian từ 1 – 1,5 m² để di chuyển tự nhiên.
-
Dùng nền chuồng rải trấu hoặc cát khô, thường xuyên vệ sinh sạch sẽ.
Thức ăn
-
Gà Đông Tảo cần chế độ ăn giàu đạm và khoáng chất.
-
Thức ăn chính: ngô, cám, rau xanh, cá khô, giun đất, đậu tương…
-
Bổ sung thêm men tiêu hóa, vitamin tổng hợp, canxi để phát triển xương chân.
Chăm sóc đặc biệt cho đôi chân
-
Tránh nền ẩm ướt gây nấm chân, viêm kẽ móng.
-
Có thể bôi nghệ tươi, rượu gừng để chăm sóc chân giúp gân chắc khỏe, giảm sưng đau.
5.4. Phòng bệnh
-
Tiêm vắc xin định kỳ theo lịch của thú y.
-
Phòng các bệnh phổ biến: Newcastle, tụ huyết trùng, Gumboro, cầu trùng…
Gà Đông Tảo và công tác bảo tồn nguồn gen quý hiếm
Với giá trị đặc biệt về di truyền và văn hóa, gà Đông Tảo hiện được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đưa vào chương trình bảo tồn nguồn gen từ năm 2006.
Vai trò của nhà nước và địa phương
-
Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thụy Phương, Viện Chăn nuôi đã có dự án bảo tồn gà Đông Tảo thuần chủng.
-
Xã Đông Tảo được hỗ trợ mô hình nuôi gà theo hướng trang trại tập trung, có kiểm soát nguồn gen.
Thách thức trong bảo tồn
-
Hiện tượng lai tạp giống với gà thường khiến gà mất đi các đặc điểm quý hiếm.
-
Áp lực từ thị trường đòi hỏi sản lượng cao, nhiều người nuôi đã bỏ qua yếu tố thuần chủng.
Phân biệt gà Đông Tảo thuần chủng và gà lai
Gà Đông Tảo thuần chủng:
-
Chân to, thô, gân guốc rõ ràng.
-
Thân hình nở nang, đầu to, cổ dày, lông mượt.
-
Dáng đi bệ vệ, oai phong, chậm rãi.
Gà Đông Tảo lai:
-
Chân thường nhỏ hơn, ít nếp gấp, ít sần sùi.
-
Dáng nhỏ, cổ ngắn, thịt mềm hơn, không thơm bằng gà thuần.
-
Giá rẻ hơn rất nhiều, thường được bán trên thị trường đại trà.
Tiềm năng phát triển và xuất khẩu gà Đông Tảo
Thị trường nội địa phát triển mạnh
-
Các nhà hàng, khách sạn lớn ưa chuộng gà Đông Tảo để làm thực đơn đặc biệt.
-
Người tiêu dùng ngày càng coi trọng thực phẩm sạch, đặc sản địa phương, mở ra cơ hội lớn.
Xuất khẩu sang các nước châu Á và châu Âu
-
Một số trang trại tại Hưng Yên, Bắc Giang đã xuất khẩu giống gà Đông Tảo sang Nhật Bản, Hàn Quốc.
-
Gà Đông Tảo được người Việt xa xứ săn đón, là quà tặng đẳng cấp.
Gà Đông Tảo trong văn hóa dân gian và tâm linh
-
Tại Hưng Yên, nhiều huyện tổ chức lễ hội làng có sự hiện diện của gà Đông Tảo như một vật phẩm cúng tế linh thiêng.
-
Người dân quan niệm rằng gà Đông Tảo mang lại phúc lộc, tài vận, đặc biệt là vào dịp Tết.
-
Gà Đông Tảo còn là biểu tượng cho sự vững chãi, trường thọ và hiền hòa trong phong thủy.
Kết luận
Gà Đông Tảo không chỉ đơn thuần là giống gà thịt quý mà còn là quốc bảo di truyền, biểu tượng văn hóa dân gian của người Việt. Với tiềm năng kinh tế lớn, vẻ đẹp độc đáo và ý nghĩa tâm linh sâu sắc, gà Đông Tảo xứng đáng được tiếp tục bảo tồn, nhân giống và phát triển theo hướng hiện đại.
Từ một giống gà dùng để “tiến vua”, nay gà Đông Tảo đã trở thành niềm tự hào của làng quê Hưng Yên, là đặc sản độc đáo được cả thế giới biết đến. Hành trình bảo tồn và phát triển giống gà này chính là hành trình giữ gìn tinh hoa thuần Việt giữa dòng chảy hội nhập toàn cầu.
