Gà Cao Lãnh hay gà nòi Cao Lãnh là một giống gà chọi bản địa đặc sắc của vùng Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp, thuộc khu vực Nam Kỳ Lục Tỉnh xưa. Giống gà này nổi tiếng với bản lĩnh thi đấu, thể lực bền bỉ, cú đá hiểm hóc và tinh thần không biết khuất phục.

Từ bao đời nay, hình ảnh gà Cao Lãnh đá hay, lì đòn, không chạy đã đi sâu vào văn hóa dân gian miền Tây. Daga79 cho biết nhân dân còn lưu truyền câu ca dao nổi tiếng:

“Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh,
Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân”

Câu ca không chỉ tôn vinh chất lượng gà đá Cao Lãnh, mà còn cho thấy vị trí đặc biệt của giống gà này trong bản sắc văn hóa miền sông nước.

Nguồn gốc và lịch sử giống gà nòi Cao Lãnh

Gà Cao Lãnh được lai tạo và phát triển từ những giống gà nòi bản địa miền Nam từ thời xa xưa, kết hợp với những dòng gà trống chiến nổi tiếng từ các vùng khác như gà Bắc, gà miền Trung.

Người dân Cao Lãnh từ lâu đã có thú chơi gà đá và biết chọn lọc, phối giống bài bản để tạo nên một giống gà vừa đẹp về hình thể, vừa có tố chất chiến đấu tuyệt vời.

Theo các sư kê kỳ cựu, gà Cao Lãnh bắt đầu được biết đến rộng rãi từ thập niên 1950–1970, khi liên tiếp nhiều chiến kê vùng này đánh bại đối thủ từ khắp nơi. Tiếng tăm vang xa đã biến gà Cao Lãnh trở thành thương hiệu chiến kê hàng đầu Việt Nam.

Đặc điểm nổi bật của gà đá Cao Lãnh

Ngoại hình chuẩn chiến kê

• Dáng cao to, khung xương chắc khỏe, cơ bắp nổi rõ.

• Cổ cao, dài, dẻo dai, có khả năng ra đòn chính xác và linh hoạt.

• Chân cao, vảy đẹp, nhiều con có vảy độc như vảy án thiên, vảy khai vương, vảy vấn cán,… rất được giới sư kê săn lùng.

• Mỏ ngắn, cứng, rất phù hợp với lối đá sát thủ.

• Mắt sáng, tinh nhanh, phản ứng cực kỳ nhạy bén.

• Lông đuôi dài và cân đối, giúp giữ thăng bằng tốt khi xoay trở.

Tố chất chiến đấu vượt trội

• Lì đòn, chịu đòn tốt, ra đòn bền bỉ suốt trận.

• Tấn công chính xác, hiểm hóc, biết canh thời cơ.

• Dẻo dai, tinh quái, có khả năng biến hóa lối đánh trong trận.

• Có thể chơi nhiều đòn như đá mé, đá hầu, đá kiềng, đá mu lưng…

Chính vì những ưu điểm này mà gà nòi Cao Lãnh không chỉ được yêu thích trong nước mà còn được giới chơi gà đá Campuchia, Thái Lan, Philippines săn đón.

Các dòng gà nổi tiếng của Cao Lãnh

Tại vùng Cao Lãnh, nhiều dòng gà danh tiếng đã làm rạng danh vùng đất này:

Mỗi dòng đều có phong cách đá và kỹ năng riêng biệt, phù hợp với nhiều loại đối thủ khác nhau, làm phong phú thêm cho hệ thống giống gà Cao Lãnh.

Kỹ thuật nuôi và huấn luyện gà Cao Lãnh

Nuôi gà Cao Lãnh không đơn giản chỉ là cho ăn. Sư kê phải biết cách chăm sóc, huấn luyện kỹ lưỡng mới tạo ra được chiến kê thực sự đẳng cấp.

Chọn giống chuẩn

• Bắt đầu từ bố mẹ có thành tích đá tốt, dáng chuẩn.

• Ưu tiên gà con từ trứng của mái chiến, để thừa hưởng gen tốt.

Chế độ dinh dưỡng

• Thóc ngâm, lúa lứt, kết hợp rau xanh, mồi tươi như sâu, thịt bò, trứng vịt lộn.

• Bổ sung vitamin, khoáng chất, canxi để tăng đề kháng và phát triển xương khớp.

Rèn luyện sức bền

• Cho chạy lồng, nhảy chuồng mỗi ngày.

• Tập lực bằng quấn tạ chân, cho đá gà hơi (gà có đeo bao chân để đá luyện).

• Tắm nắng sáng, om bóp thường xuyên bằng nghệ, rượu, lá ngải.

Vần đòn – Vần hơi

• Vần đòn: cho gà đá thật để quen đòn.

• Vần hơi: cho gà quấn chân đá trong thời gian dài, giúp tăng thể lực và hô hấp.

Gà Cao Lãnh trong văn hóa dân gian và lịch sử địa phương

Gắn với đời sống miền Tây

Ở miền Tây, đặc biệt là Đồng Tháp, nuôi gà đá không chỉ là thú vui mà còn là truyền thống văn hóa lâu đời. Gà Cao Lãnh được coi là niềm tự hào của người dân địa phương.

Nhiều gia đình cha truyền con nối, giữ lại các dòng gà hay làm “gà nhà”, chỉ dùng để đá độ lớn, không bán ra ngoài.

Góp mặt trong lễ hội và hội chợ

Gà Cao Lãnh thường được đưa đi dự các hội thi gà đá trong tỉnh, thậm chí là trong các lễ hội lớn ở miền Tây như:

• Hội chọi gà Tết ở Cao Lãnh.

• Lễ hội Vườn Quốc gia Tràm Chim.

• Hội xuân Nam Bộ, hội làng, đình.

Tại đây, gà Cao Lãnh thường thể hiện sự áp đảo về thể lực, kỹ năng, đòn thế, mang lại những trận cầu mãn nhãn cho người xem.

Giá trị kinh tế và tiềm năng xuất khẩu

Thị trường trong nước

Gà Cao Lãnh giá dao động từ 5 – 30 triệu/con, những con gà chiến thắng nhiều độ có thể lên đến 50–100 triệu.

Giống gà con, trống giống, gà tơ cũng có giá cao hơn các loại gà thường 3–5 lần. Nhiều trại gà tại Cao Lãnh chuyên cung cấp gà giống, gà đá cho khách ở TP.HCM, Long An, An Giang…

Xuất khẩu sang Campuchia, Thái Lan

Một số sư kê nước ngoài, nhất là từ Campuchia và Thái Lan, rất chuộng gà Cao Lãnh. Họ sẵn sàng bỏ tiền mua giống, thuê sư kê Việt Nam huấn luyện, rồi đưa về thi đấu.

Làm sao để nhận biết gà Cao Lãnh chính hiệu?

Những chiến kê Cao Lãnh huyền thoại

Chiến kê “Ô Lửa” – bất bại 12 độ

Con Ô Lửa của sư kê Ba Lộc ở Tân Thuận từng thắng liên tục 12 độ, trong đó có nhiều trận chấp chân, chấp gà. Sau được người Campuchia trả giá gần 80 triệu đồng nhưng chủ không bán.

Gà “Khét Sấm” – thắng gà Bắc trong 5 hồ

Gà Khét Sấm nổi danh sau trận hạ gà Thái Bình chỉ trong 5 hồ. Lối đá tốc độ – đá hầu hiểm, khiến đối thủ không kịp phản ứng.

Gìn giữ và phát triển giống gà Cao Lãnh

Trước sự phát triển của xã hội, nhiều giống gà bản địa bị lai tạp hoặc mai một. Tuy nhiên, gà Cao Lãnh vẫn giữ vững vị trí nhờ vào tình yêu của các sư kê và nỗ lực của chính quyền.

Hiện tại, Đồng Tháp đang xúc tiến:

• Xây dựng thương hiệu “Gà nòi Cao Lãnh” làm sản phẩm OCOP.

• Khuyến khích lập trại giống, hợp tác xã gà đá.

• Đào tạo sư kê trẻ, hướng dẫn kỹ thuật nuôi bài bản.

Kết luận

Gà Cao Lãnh không chỉ là một giống gà đá nổi tiếng, mà còn là tinh hoa văn hóa, bản sắc vùng miền, là niềm tự hào của người dân Đồng Tháp nói riêng và miền Tây nói chung. Với khí chất hiên ngang, lối đá thông minh và giá trị kinh tế cao, gà Cao Lãnh xứng đáng là một huyền thoại sống trong làng gà chọi Việt Nam.