Gà Plymouth Rock, hay còn gọi một cách gần gũi tại Việt Nam là gà cú hoặc gà Plymút-rốc, là một trong những giống gà nổi bật của nước Mỹ. Giống gà này có nguồn gốc từ vùng Plymouth, bang Massachusetts, khu vực New England, và đã trở thành một biểu tượng trong ngành chăn nuôi gia cầm của Mỹ.
Từ những năm 1800, gà Plymouth Rock đã được nuôi phổ biến không chỉ vì khả năng đẻ trứng ổn định, tăng trưởng nhanh, mà còn bởi ngoại hình đặc biệt, dễ chăm sóc, và hơn hết – khả năng phân biệt giới tính ngay từ khi mới nở. Daga79 cho biết đây là điểm cộng vô cùng lớn với những người chăn nuôi quy mô lớn hoặc các trại giống.
Nguồn gốc và lịch sử phát triển của giống gà Plymouth
Gà Plymouth lần đầu tiên được ghi nhận vào năm 1849, tuy nhiên phải đến khoảng năm 1869 thì giống này mới bắt đầu được nhân rộng và công nhận trong giới chăn nuôi gia cầm Mỹ. Ban đầu, người ta lai tạo gà Plymouth từ gà Dominique, gà đen Tây Ban Nha, gà đen Java, gà Cochin và gà Brahma – tất cả đều là những giống gà có nguồn gốc khác nhau.
Nhờ chọn lọc kỹ lưỡng, gà Plymouth Rock nhanh chóng trở thành giống gà hai mục đích (dual-purpose) tiêu biểu – vừa cho thịt vừa cho trứng. Sự cân bằng giữa năng suất, tính cách hiền lành và khả năng thích nghi với môi trường lạnh giá khiến nó nhanh chóng phổ biến từ Đông sang Tây Hoa Kỳ.
Đặc điểm nhận dạng của gà Plymouth Rock
a. Ngoại hình
Gà Plymouth Rock có ngoại hình nổi bật và dễ nhận biết:
| Đặc điểm | Mô tả |
|---|---|
| Lông | Màu lông sọc trắng – đen xen kẽ như vân đá (nên gọi là Rock – đá). Đây là màu “Barred” đặc trưng. |
| Mào | Mào đơn, đỏ tươi, 5 chóp rõ ràng. |
| Mắt | Tròn, to, màu đỏ cam sáng. |
| Chân | Màu vàng, không có lông, khỏe mạnh. |
| Thân hình | To tròn, ngực nở, dáng đi oai vệ. |
| Trọng lượng | Gà trống trưởng thành từ 3,5–4,5kg, gà mái khoảng 2,5–3,5kg. |
b. Tính cách
Gà Plymouth Rock có tính khí hiền hòa, dễ thích nghi, không hung dữ. Điều này giúp chúng dễ nuôi chung với các giống gà khác trong chuồng hoặc vườn rộng.
c. Năng suất
-
Đẻ trứng: Trung bình 200–280 trứng/năm, trứng có vỏ màu nâu hồng, cỡ trung.
-
Tăng trưởng: Gà con phát triển nhanh, có thể thịt sau 12 tuần nuôi nếu nuôi thịt.
Phân biệt giới tính khi mới sinh – điểm cộng cực lớn
Một trong những đặc điểm nổi bật khiến gà Plymouth Rock được ưa chuộng là khả năng phân biệt giới tính gà con (sexing) ngay khi mới nở. Đây là điểm rất hiếm gặp trong các giống gà truyền thống.
a. Cách phân biệt giới tính gà Plymouth Rock sơ sinh
Do gà Plymouth Rock có màu lông sọc (barred feathering), người ta có thể phân biệt giới tính dựa trên màu sắc và độ sắc nét của sọc lông ngay từ khi mới nở:
| Đặc điểm | Gà trống con | Gà mái con |
|---|---|---|
| Màu lông | Nhạt hơn, sọc mờ, màu xám sáng | Đậm hơn, sọc rõ, màu đen xám |
| Đốm đầu | Lớn, mờ | Nhỏ, rõ nét, có viền rõ |
| Cánh và lưng | Ít sọc | Nhiều sọc hơn |
Việc “auto sexing” (phân biệt giới tính bằng mắt) giúp người nuôi tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí so với các giống khác phải chờ lớn mới nhận biết được.
Các dòng gà Plymouth Rock phổ biến
Giống gà Plymouth Rock có nhiều biến thể màu lông, nhưng phổ biến nhất là:
a. Barred Plymouth Rock (Gà Plymouth sọc)
-
Là biến thể nổi tiếng nhất, màu lông đen trắng xen kẽ.
-
Được công nhận vào năm 1874 bởi American Poultry Association.
b. White Plymouth Rock (Gà Plymouth trắng)
-
Lông trắng toàn thân, dùng phổ biến trong công nghiệp.
-
Là giống gốc để tạo nên gà Cornish Cross – dòng gà công nghiệp tăng trưởng nhanh nhất hiện nay.
c. Buff, Partridge, Silver Penciled, Blue, Colombian
-
Các biến thể hiếm hơn, ít phổ biến, chủ yếu nuôi làm cảnh hoặc nuôi giống.
Lợi ích khi nuôi gà Plymouth Rock
a. Hiệu quả kinh tế
-
Đẻ trứng đều, nhiều, năng suất tốt.
-
Tăng trọng nhanh, thịt ngon.
-
Giảm thiểu chi phí phân loại giới tính khi ấp nở.
b. Phù hợp mọi mô hình nuôi
-
Nuôi thả vườn, bán tự nhiên hay công nghiệp đều hiệu quả.
-
Chịu lạnh tốt, ít bệnh.
c. Dễ huấn luyện, thân thiện
-
Dễ làm quen với con người, có thể nuôi như thú cưng trong nhà.
-
Không phá phách, sống hoà thuận với các loài khác.
So sánh gà Plymouth Rock với một số giống phổ biến khác
| Tiêu chí | Plymouth Rock | Rhode Island Red | Gà Công nghiệp (Cornish Cross) |
|---|---|---|---|
| Năng suất trứng | 200–280 trứng/năm | 250–300 trứng/năm | Thấp |
| Tốc độ lớn | Trung bình | Trung bình–nhanh | Rất nhanh |
| Phân biệt giới tính | Dễ từ khi nở | Khó | Dùng công nghệ |
| Tính cách | Hiền, thân thiện | Tương đối | Ít hoạt động |
| Mục đích | Trứng + Thịt | Chủ yếu trứng | Chủ yếu thịt |
Ứng dụng trong công nghiệp chăn nuôi hiện đại
Ngày nay, White Plymouth Rock là một trong những giống trụ cột trong việc tạo ra gà thịt lai siêu tăng trưởng như Cornish Cross – vốn là sự lai tạo giữa gà trống Cornish và gà mái White Plymouth Rock.
Vì vậy, dù không còn quá phổ biến ở các trại gà công nghiệp thuần túy, nhưng di truyền của Plymouth Rock vẫn đóng vai trò quan trọng trong ngành gà thịt toàn cầu.
Gà Plymouth Rock ở Việt Nam
Tại Việt Nam, gà Plymouth Rock từng được nhập khẩu để phục vụ mục đích nghiên cứu, lai giống, hoặc nuôi tại các trại gà cảnh. Dân gian còn gọi giống này là gà cú Mỹ do màu lông giống lông chim cú, hoặc đơn giản là gà sọc Mỹ.
Tuy không phổ biến rộng khắp, nhưng trong giới chơi gà, giống này vẫn được đánh giá cao về:
-
Thẩm mỹ.
-
Chất lượng trứng, thịt.
-
Sự dễ nuôi và khả năng thích nghi với môi trường nhiệt đới.
Những điều thú vị về gà Plymouth Rock
-
Đã từng là giống gà phổ biến nhất ở Mỹ từ cuối thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20.
-
Là giống gà được chọn làm biểu tượng trong nhiều bức tranh nông thôn Mỹ cổ.
-
Có thể sống tốt trong điều kiện khí hậu lạnh nhờ lớp lông dày và cơ thể to lớn.
Kết luận: Giống gà toàn năng từ xứ sở cờ hoa
Gà Plymouth Rock không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn là biểu tượng của ngành chăn nuôi Mỹ với vẻ đẹp ngoại hình, tính cách thân thiện và năng suất ổn định. Đặc biệt, khả năng phân biệt giới tính khi mới sinh giúp nó trở nên vượt trội trong các chương trình nhân giống và sản xuất quy mô lớn.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giống gà dễ nuôi, hiệu quả kép (thịt và trứng), lại có thể kiểm soát giới tính dễ dàng – gà Plymouth Rock chính là lựa chọn đáng cân nhắc.
